Een vlieg in een salon, 2019
+- 25 minuten
In het kader van Halqa Jam-festival in Marrakech, een initiatief van Asso Can Bri Jemaa El Fna.
Afbeeldingen Guilain Delanoue
Een vlieg in een salonis een gezamenlijke performance met MostafaLhanch, een verhalenverteller die optreedt op het Jemaa el-Fna-plein in Marrakesh. Door te vertalen en uit te voerenEven onwerkelijkin Mostafa Lhanch's Halqa (cirkel gecreëerd door toeschouwers) gaat Van Dyck in op de wisselwerking tussen 'in' en/of 'out' zijn van dit landschappelijk tafereel. Hoewel toeristen net zo goed deel uitmaken van het plein als de lokale bevolking, wordt het door velen gezien als cultureel erfgoed dat behouden moet blijven, om niet besmet te raken met 'moderniteit'. Als niet-Marokkaan in de medina van Marrakesh wonend, benadrukt Van Dyck deze tussenpositie om te wijzen op de rijke geschiedenis van culturele uitwisseling van het plein en het feit dat 'orale cultuur' per definitie iets is dat voortdurend verandert en volledig is gebaseerd op op individuen.
Even onwerkelijkis een experimentele non-fictietekst gebaseerd op deBardo Thodol, deTibetaans boek van de dood, die gedurende vier tot negen dagen aan de overledene wordt voorgelezen om iemand door de ervaringen te leiden die het bewustzijn heeft in de periode tussen dood en wedergeboorte. Het is geschreven gedurende negenenveertig dagen, tussen plaatsen in, in verschillende schrijfstijlen, van bewustzijnsstroom tot verhalen tot poëzie, waarbij verschillende zones tussen realiteit en fictie worden verkend. Van Dyck maakte de tekst af in China, dicht bij de Tibetaanse grens, volgens de structuur in deBardo Thodol. Door deze tekst naar het beroemde en beschermde plein te brengen, sluit ze zich aan bij reizigers die hier vroeger kwamen met producten en kennis uit andere culturen.
Even onwerkelijkwerd gedeeltelijk en afwisselend uitgevoerd door Lhanch in Darija, de taal van het plein, en door Van Dyck in het Engels, de taal waarin het is geschreven, en benadrukte de onmogelijkheid om een toestand in kaart te brengen die iemand dwingt om tegelijkertijd twee posities tegelijk te bezetten.
Vertalingen door Mohamed Lamqayssi, Soumeya Ait Ahmed en Aasma Khlif.
Het Jemaa el-Fna-plein is een van de belangrijkste culturele ruimtes in Marrakesh en is sinds de oprichting in de elfde eeuw een van de symbolen van de stad geworden … Het is een ontmoetingsplaats voor zowel de lokale bevolking en mensen van elders. De hele dag door en tot diep in de nacht wordt een verscheidenheid aan diensten aangeboden, zoals tandheelkundige zorg, traditionele geneeskunde, waarzeggerij, predikingenhenna tatoeage; watervoerend, fruit en traditionele gerechten kunnen worden gekocht. Daarnaast kan men genieten van vele optredens van verhalenvertellers, dichters, slangenbezweerders, Berbermuzikanten (mazighen), Gnaoua-dansers enstuur(hadjouj) spelers. De mondelinge uitdrukkingen zouden voortdurend worden vernieuwd door barden (imayazen), die vroeger door Berberse gebieden reisden. Ze blijven spraak en gebaren combineren om het publiek te leren, te vermaken en te charmeren. Door hun kunst aan te passen aan de hedendaagse context, improviseren ze nu op een schets van een oude tekst, waardoor hun recital toegankelijk wordt voor een breder publiek... Hoewel het Jemaa el-Fna-plein een grote populariteit geniet, kunnen de culturele praktijken lijden onder acculturatie, ook veroorzaakt door het wijdverbreide toerisme.
(UNESCO Cultuursector)
Het wereldwijde bereik van Jemaa el-Fna heeft het getransformeerd in een postkoloniale plek waar de verhalen en de gebouwde omgeving van het koloniale en prekoloniale verleden elkaar kruisen en vermengen, waardoor een soort plek is ontstaan die een vrij statische representatie van cultuur romantiseerde - zoals het ooit gepromote door UNESCO en de toeristenindustrie - zijn niet alleen niet in staat om te 'temmen' en terug te brengen tot hun eigen termen, maar lopen zelfs het risico gedwongen te worden tot een proces van objectivering dat inderdaad het leven van het plein in gevaar kan brengen, vooral door te proberen het te vertalen in een museum van gesteriliseerde dingen uit het verleden.
(Minca & Wagner, 2016, p. 144)